Aktualności

Kilkadziesiąt lat temu leworęczność dziecka była postrzegana negatywnie ale we współczesnym świecie ten trend uległ zmianie. Obecnie specjaliści nie zastanawiają się nad tym, jak zniechęcić dziecko do używania lewej ręki, ale nad tym, jak skutecznie wesprzeć leworęczne dziecko w jego rozwoju. Kiedy rodzice zauważą, że ich dziecko jest leworęczne czasem reagują dużym niepokojem. Dziecko leworęczne w żadnym wypadku nie jest gorsze od dziecka praworęcznego. Udowodniono bowiem, że leworęczność podobnie jak praworęczność jest naturalnym przejawem dominacji jednej z półkul mózgowych. Czynności prawej ręki znajdują się pod kontrolą lewej półkuli mózgu, natomiast prawa półkula kieruje czynnościami lewej półkuli.
Dominacja jednej ze stron ciała nazywana jest lateralizacją. Dotyczy ona parzystych narządów ruchu i organów zmysłu tj. ręka, noga, oko i ucho. Pierwsze przejawy dominacji stronnej ręki obserwujemy pod koniec pierwszego roku życia dziecka. Praworęczność pojawia się zazwyczaj w wieku 2-3 lat, natomiast leworęczność w wieku 3-4 lat. Lateralizacja rąk ustala się ostatecznie w pierwszym roku nauki w szkole, kiedy dziecko zaczyna pisać (6-7 lat). Do tego czasu należy pozwolić dziecku na samodzielne podejmowanie decyzji, którą ręką je, rysuje, buduje, wycina. Jednak zdarza się, że dziecko 5-6-letnie posługuje się naprzemiennie raz ręką lewą a raz prawą. W tym przypadku mówimy, że dziecko jest oburęczne. W tej sytuacji warto zwrócić się do specjalisty – psychologa bądź pedagoga, który ustali dominację stronną ciała dziecka czyli jego lateralizację.
Wyróżniamy następujące rodzaje lateralizacji:
• jednorodna – występuje wówczas, gdy wyraźnie dominuje jedna strona ciała nad drugą (np. lewe oko, lewa ręka i lewa noga),
• niejednorodna (skrzyżowana) – występuje wówczas, gdy nie można ustalić wyraźnej dominacji jednej strony nad drugą; dominują narządy po przeciwnych stronach (np. lewa ręka występuje razem prawym okiem i prawą nogą),
• nieustalona – występuje wówczas, gdy nie można ustalić dominacji żadnej ze stron (osoba posługuje się w jednakowym stopniu ręką prawą i lewą).
Lateralizacja lewostronna bywa najczęściej wrodzona i nie jest wadą a posługiwanie się przez dziecko lewą ręką nie powinno wywoływać obaw o nieprawidłowości rozwojowe.
Do trudności, z jakimi może spotkać się dziecko leworęczne na swojej drodze możemy zaliczyć:
• pismo lustrzane, czyli pisanie w zeszycie od prawej do lewej strony bądź odwracanie niektórych liter,
• przestawianie liter bądź zamienianie ich kolejności w wyrazie,
• niepoprawne ustawienie ręki i zeszytu (dziecko leworęczne pisząc zasłania sobie pisany tekst, nie może go kontrolować i często go rozmazuje),
• szybkie męczenie się ręki związane z nienaturalnym wygięciem nadgarstka,
• wolne tempo pisania,
• niski poziom graficzny liter,
• brak orientacji w schemacie własnego ciała oraz dezorientacja w przestrzeni (mylenie stron – prawej i lewej),
• trudności w opanowaniu umiejętności czytania i pisania.

W postępowaniu z dzieckiem leworęcznym szczególnie ważne są:
1. Pozycja przy pisaniu:
• dziecko powinno siedzieć przy biurku mając obie stopy oparte o podłogę
i wyprostowane plecy,
• siedząc przy stoliku lub w ławce dziecko powinno mieć sąsiada po swojej prawej stronie (lewa ręka powinna mieć swobodę ruchów),
2. Położenie zeszytu:
• zeszyt powinien być ułożony ukośnie a górny róg zeszytu skierowany ku górze
w prawą stronę,
• dziecko powinno dowolnie regulować kąt nachylenia zeszytu,
• zeszyt powinien znajdować się na lewo od osi ciała dziecka.
3. Sposób trzymania długopisu podczas pisania:
• dziecko powinno trzymać długopis w trzech palcach (między kciukiem, palcem wskazującym i środkowym),
• drugi koniec długopisu powinien być skierowany ku lewemu ramieniu,
• palce podczas pisania powinny znajdować się poniżej liniatury zeszytu.
Dziecko leworęczne w początkowym etapie nauki pisania powinno posługiwać się ołówkiem, ponieważ używanie długopisu może powodować rozmazywanie atramentu i zacieranie pisanych wyrazów. W późniejszej fazie warto wyposażyć dziecko w długopis dla leworęcznych posiadający ergonomiczny kształt.
W sprzedaży dostępne są również inne przybory szkolne dostosowane dla potrzeb dzieci leworęcznych, np. nożyczki.
Zawsze należy pamiętać, że dziecko leworęczne w żadnym wypadku nie jest gorsze od dziecka praworęcznego, a posługiwanie się lewą ręką uważa się za rzecz zupełnie normalną.

Opracowanie: na podstawie materiałów źródłowych pedagog z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Pasłęku