Aktualności

Poczucie własnej wartości to akceptacja siebie ze swoimi mocnymi i słabymi stronami pomimo porażek i bez względu na sukcesy. To przekonanie o swojej godności i wartości jako istoty ludzkiej.

            Zaufanie do siebie i swoich możliwości oraz adekwatna samoocena umożliwiają realizowanie marzeń i celów, jakie stawia na swojej drodze mały człowiek. Bez wiary w siebie dziecko staje się niepewne, nieśmiałe, bierne, boi się wyzwań i potencjalnych porażek.

            To przede wszystkim rodzice wpływają na fakt, czy dziecko częściej myśli: „Na pewno mi się nie uda” czy raczej „To ciekawe! Spróbuję, sprawdzę, czy mi się powiedzie”, bowiem poczucie własnej wartości kształtuje się od pierwszych dni narodzin dziecka.

            Jak dodawać dziecku wiary we własne możliwości, czynić go otwartym na nowe doświadczenia i pewnym siebie człowiekiem, który wychodzi z różnymi inicjatywami już od najmłodszych lat?

            Fundamentem poczucia wartości dziecka jest bezwarunkowa miłość rodziców. Dziecko musi czuć, że jest akceptowane i kochane, ale nie za coś – za dobre oceny w szkole, wzorowe zachowanie, wygrany konkurs muzyczny – ale za fakt, że po prostu jest. Dziecko potrzebuje od rodzica komunikatu: “Kocham Cię takim, jaki jesteś, niezależnie od tego, co robisz i co   osiągasz”.

Jak budować pewność siebie i wzmacniać poczucie własnej wartości u dziecka?

-                   okazywać zainteresowanie dziecku i obdarzać niewartościującą uwagą,

-                   dostrzegać potrzeby i intencje dziecka,

-                   akceptować upodobania dziecka, jego indywidualność,

-                   akceptować wszystkie emocje i uczyć ich wyrażania,

-                   szanować wybory i decyzje dziecka,

-                   stwarzać okazje do podejmowania decyzji, które dotyczą dziecka (kilkuletniemu dziecku lepiej zadawać pytania zamknięte niż otwarte, przy czym pytanie zamknięte powinny zawierać możliwe 2/3 propozycje, np. „Czy chciałbyś zjeść na śniadanie mleko z płatkami, czy może wolisz kanapki?”),

-                   zachęcać do wygłaszania własnego zdania,

-                   pomagać w odkrywaniu mocnych stron,

-                   dostosowywać wymagania i oczekiwania do możliwości dziecka,

-                   zachęcać do podejmowania wyzwań,

-                   wspierać samodzielność i zaradność,

-                   zachęcać do samodzielnego pokonywania trudności i rozwiązywaniaproblemów,

-                   pozwalaj popełniać błędy,

-                   uczyć przyjmowania porażek,

-                   zakorzeniać przekonania, że rozwiązań jest nieskończenie wiele,

-                   prawidłowo oceniać dziecko – dawać informacje zwrotne w kontekście zachowania („Przybiegłaś jako ostatnia na linię mety”),a nie oceny tego, jakie dziecko jest („Jesteś ślamazarna!”)

-                   doceniać wkład i wysiłek włożone w zadanie, a nie jedynie efekt,

-                   zapraszać do współpracy,

-                   stwarzać dziecku okazje do tego, żeby mogło odnosić sukcesy.

Czego zdecydowanie unikać w rozmowie z dzieckiem:

-                   porównywania: “Zobacz – inne dzieci biegną szybciej od ciebie”,

-                   krytykowania: “Z takim gustem nikomu się nie spodobasz”,

-                   poniżania: “Nie udawaj głupszej, niż jesteś”,

-                   ośmieszania: “Ależ się popisałeś inteligencją”,

-                   obrażania: „Co z ciebie za nieudacznik!”,

-                   podcinania skrzydeł: “Nawet nie próbuj, bo i tak ci się nie uda”,

-                   wyręczania: “Daj, ja to zrobię lepiej”,

-                   dyskredytowania: “To nie jest dla małych chłopców”,

-                   udowadniania niekompetencji: “Nie potrafisz podjąć właściwej decyzji”,

-                   zawstydzania: “Dziewczynki tak się nie zachowują”,

-                   oskarżania: „Przez ciebie tak się to skończyło”,

-                   wywoływania poczucia winy: „Mogłeś bardziej się postarać, więcej się uczyć”,

-                   etykietowania: „Jesteś nieśmiały, wszystkiego się boisz”

-                   zaprzeczania uczuciom: “No przecież nic takiego się nie stało, nie przesadzaj”,

-                   ograniczania aspiracji: “Nie oczekuj zbyt wiele – bierz, co dają”.

-                   przeceniania możliwości dziecka: „Tysiąc puzzli to dla ciebie bułka z masłem”,

-                   chwalenia wszystkiego niezależnie od faktów (nie okłamuj dziecka i nie przekonuj na siłę, kiedy coś mu nie wyszło, ale poszukaj elementu, który możesz docenić, np. gdy dziecko zgniata kartkę z nieudanym rysunkiem i rzuca na podłogę, podnieś, obejrzyj, skomentuj: Widzę, że nie jesteś zadowolony z tego rysunku. Ale mnie się podoba. Lubię czarny kolor. Mogę go wziąć? )

-                   uporczywego nakłaniania: „No dalej, spróbuj jeszcze raz, na pewno ci się uda”.

Opracowanie : psycholog z Poradni Psychologiczno-Pedagogicznej w Pasłęku