Aktualności

Na zakończonej w grudniu ub. roku w Paryżu Konferencji Klimatycznej COP 21 odnotowano sukces – czyli porozumienie 196 państw w sprawie działań, które mają doprowadzić do znaczącej redukcji emisji gazów cieplarnianych. Obserwowane obecnie zmiany klimatyczne będące efektem tej emisji zapaliły dla polityki oraz gospodarki światowej czerwone światło ponieważ znaleźliśmy się w obliczu nieprawdopodobnych konsekwencji, na pograniczu samozagłady. Praktycznym efektem osiągniętego porozumienia jest decyzja o dążeniu do zahamowania wzrostu średniej temperatury globalnej poniżej 2 stopni C.

Pierwsza weryfikacja podejmowanych przez poszczególne państwa działań może nastąpić już w 2018 roku, a zatem jest to bardzo aktualne wyzwanie.

Polska, z racji energetyki opartej głównie na elektrowniach węglowych, jest w szczególnie skomplikowanej sytuacji, a może raczej - powinna podjąć szczególne wysiłki. Każde, nawet najmniejsze rozwiązanie wspomagające stojące przed nami zadania powinno być przedmiotem poszukiwań , a następnie realizacji. Wśród możliwych do realizacji interesujących rozwiązań jest zwrócenie uwagi, a następnie opracowanie projektów w zakresie ograniczenia emisji CO² przez przemysł cementowy. Sam przemysł podejmuje takie działania w ramach modernizacji, ale są jeszcze inne, ciekawsze możliwości – na przykład: częściowe zastąpienie używanego w budownictwie cementu poprzez ekologiczny i pełnowartościowy materiał jakim jest glina.

Przemysł cementowy emituje ok. 3% gazów cieplarnianych w skali globalnej. Emisja CO² przez ten przemysł stanowi 5% globalnej emisji CO² powstającej w wyniku działalności człowieka. W wielu państwach Europy możliwość wprowadzenia gliny do rozwiązań technologicznych w nowoczesnym budownictwie jest już realizowana i to w znaczących rozmiarach. Obok możliwości wznoszenia ścian konstrukcyjnych z materiału ziemnego – na szeroką skalę wchodzą do budownictwa tynki gliniane , posadzki , ocieplenia etc.

Prezentowany temat jest od lat znany na terenie powiatu elbląskiego, gdyż właśnie w parku ekologicznym w Pasłęku wzniesiony został unikalny w skali kraju pawilon z ziemi ubijanej. Budownictwo z gliny było przedmiotem konferencji naukowej, którą w ubiegłym roku przy okazji Światowego Dnia Ziemi zorganizowało Starostwo Powiatowe w Elblągu przy współudziale niemieckiej firmy Claytec i mającej na naszym terenie zakład produkcji ekologicznej firmy BTM Jurkiewicz.

Pawilon w Pasłęku, do którego przyjeżdżają zainteresowani z całej Polski jest szczególnym przykładem możliwości wyeliminowania cementu, a ponadto – sprowadzenia nakładów energetycznych do minimum. Ściany nośne pawilonu zostały wzniesione z ziemi wydobytej przy użyciu koparki – bezpośrednio na terenie placu budowy. Modyfikacja materiału polegała na jego wymieszaniu w betoniarce z dodawanym w ilości ok. 4% cementem. Tak przygotowany materiał ubijano w szalunkach, warstwami, przy użyciu ubijaka mechanicznego.

W bilansie energetycznym wzniesionych ścian jedyne nakłady to: praca koparki i betoniarki oraz ubijaka. Dodany w niewielkiej ilości cement w niewielkim stopniu podwyższa nakłady energetyczne, które są w tym przypadku znikome. W sumie wyeliminowany został praktycznie transport materiałów oraz energia potrzebna na wyprodukowanie znacznej ilości cementu czy bloczków – w wariancie tradycyjnego wznoszenia ścian.

Wartości dodane omawianej realizacji to fakt wykorzystania materiałów miejscowych, a przede wszystkim ekologia. Atmosfera we wnętrzu pawilonu jest zdecydowanie inna i korzystniejsza niż w przypadku obiektów budownictwa tradycyjnego.

Innym przykładem stosowania gliny jako materiału budowlanego jest prowadzona od kilkunastu lat na terenie naszego powiatu produkcja cegieł ekologicznych. Produkcja ma charakter sezonowy, ponieważ wytwarzane cegły wysychają na słońcu, wykorzystując energię naturalną i nie są wypalane. Odbiorcą cegieł jest niemiecka firma Claytec, a podstawowe jej zastosowanie to wypełnienie w budynkach o konstrukcji szachulcowej oraz izolacje termiczne.

Zużycie energii w tym przypadku to wyłącznie praca mieszadła. Cegła ta może z powodzeniem , w wielu przypadkach zastąpić cegłę wypalaną, bloczki cementowe bądź silikatowe.

Technologie związane z wykorzystaniem gliny w procesach budowlanych stały się modne i użyteczne począwszy od lat dziewięćdziesiątych ubiegłego wieku. Od tego czasu, wraz z rosnącym zapotrzebowaniem na rozwiązania ekologiczne, notują one stały rozwój, wypełniając kolejne obszary zastosowań. Najbardziej popularne stały się tynki gliniane, które oprócz pięknego wystroju wprowadzają do pomieszczeń szczególny klimat wynikający z ich unikalnych właściwości polegających na „gospodarowaniu wilgocią”.

Wśród najnowszych rozwiązań warto odnotować wykorzystanie gliny w połączeniu z płytami z masy drzewnej do izolacji termicznych , ścianek działowych etc.

Dynamiczny rozwój w krajach zachodnich omawianych w niniejszym artykule technologii ma swoje źródła w pilnym poszukiwaniu rozwiązań energooszczędnych oraz ekologicznych. W naszych warunkach najprostszym rozwiązaniem jest, poza rozwojem własnych koncepcji, przejęcie wypracowanych w innych krajach rozwiązań i dynamiczne wdrożenie ich w życie. Naszym atutem jest posiadanie, praktycznie w każdym rejonie kraju, złóż gliny i znaczący dostęp do energii odnawialnej oraz ekologicznych surowców.

Właściwy postęp możliwy jest do osiągnięcia poprzez uruchomienie świadomości społecznej oraz nabranie przekonania co do ogromnych korzyści jakie może przynieść posuwanie się tą drogą. Niezbędnym warunkiem rozwoju tego kierunku jest podjęcie akcji edukacyjnych poprzez organizowanie konferencji, szkoleń, warsztatów.

W ubiegłym roku podjęliśmy takie wyzwanie organizując wspomnianą konferencję naukową pn. „ Skarby ziemi elbląskiej : glina nowe wyzwania”. W ramach konferencji dowiedzieliśmy się o tradycjach budownictwa z użyciem gliny, zarówno w skali kraju jak i naszego regionu.

Przedstawiciel firmy Claytec przekazał informacje odnośnie stosowania gliny we współczesnym budownictwie niemieckim, wskazując jednocześnie na aktualne tendencje rozwoju.

Reasumując, problem ograniczenia emisji CO² wymaga podejmowania wszelkich, nawet najdrobniejszych działań, wśród których opisane możliwości wprowadzenia nowych rozwiązań bazujących na glinie mogą stanowić niebagatelny wkład.

Ryszard Jurkiewicz

Maciej Romanowski